Waar gaat het wereldwijde beleid voor de handel in en recycling van kunststoffen naartoe in 2023?

In de afgelopen weken zijn er drie grote gebeurtenissen geweest die een impact kunnen hebben op de wereldwijde markten voor gerecyclede kunststoffen.

Dit waren:

• COP27
• Onderhandelingen over een United Nationals Treaty on plastic pollution
• Mogelijk EU-verbod op de uitvoer van plastic naar niet-OESO- en OESO-landen in de komende vier jaar.

COP27

Hoewel recycling niet de belangrijkste verklaring aflegde die uit de recente COP27-discussies kwam, gaf een nevenevenement over het wereldwijde plasticbeleid een samenvatting van waar het debat over plastic recycling naartoe gaat.

COP27 vond plaats in Sharm el-Sheikh in Egypte en bracht regeringen, niet-gouvernementele organisaties en bedrijven samen om manieren te bespreken om de effecten van klimaatverandering te verzachten en te voorkomen.

Tijdens het evenement organiseerde het Bureau voor Drugs en Criminaliteit van de Verenigde Naties een sessie genaamd How combatting plastic pollution and illegal traffic in plastic waste can reduce carbon emissions.

Dit was de enige sessie gewijd aan recycling en afval op COP27, maar het gaf wel duidelijke aanwijzingen over de richting van de reisrichting voor plastic recycling.

Een van de eerste sprekers was de minister van Landbouw, Klimaatverandering en Milieu op de Seychellen Flavien Joubert. Hij benadrukte dat een zorg voor de Seychellen en andere soortgelijke landen vervuiling was veroorzaakt door illegale handel en "neprecyclingprogramma's die niet de milieuvoordelen bieden die zij beweren." Hij voegde eraan toe dat ze in sommige landen illegale dumping en ongecontroleerde verbranding aanmoedigen.

Minister Joubert moedigde daarom "landen aan om hun industrieën en bedrijven die zich bezighouden met handel te reguleren om ervoor te zorgen dat welk product dan ook wordt verplaatst, niet uiteindelijk wordt gedumpt of illegaal wordt verbrand."

Hij suggereerde dat het voordeliger zou kunnen zijn om recyclingfabrieken dichter bij de plaats te brengen waar het afval wordt geproduceerd of ingezameld, omdat dit de illegale vervuiling zou verminderen en de uitstoot van het vervoer zou verminderen.

Ahmad Gunawan Witjaksono, directeur van gevaarlijk en niet-gevaarlijk afvalbeheer in Indonesië, legde uit dat zijn land een "probleem heeft van niet genoeg grondstoffen" voor zijn fabrieken die slechts 50% krijgen van wat het nodig heeft. Daarom moet het plastic en papier uit andere landen importeren.

In 2019, na het Chinese verbod op de invoer van kunststoffen, zei hij dat zijn land aanzienlijk afval en gevaarlijk afval begon te ontvangen, waaronder meer dan 1.000 containers met gemengd afval.

Sindsdien heeft Indonesië strengere regelgeving ingevoerd, waaronder nultolerantie voor gemengd afval. Geïmporteerd materiaal moet ook naar de plaats gaan waar het zal worden gerecycled en alle exporteurs moeten in hun eigen land worden geregistreerd. "Het is effectief en alles wordt beter," zei hij.

Indonesië hoopte echter dat het tussen 2030 en 2050 de import tot nul zou kunnen terugbrengen.

Carlos Martin-Novella, plaatsvervangend uitvoerend secretaris van het Verdrag van Bazel, merkte op dat vóór 2019 de wereldwijde markt voor de handel in plastic niet gereguleerd was. Maar in dat jaar kwamen de ondertekenende landen van het Verdrag van Bazel in actie en vanaf 1 januari 2021 waren er internationale regels zoals gemengd plastic afval dat nu werd gecontroleerd. "Dit maakte de verplaatsing van plastic afval beter traceerbaar, transparanter en voorspelbaarder," zei hij.

In een verandering van toon zei Miho Shirotori, hoofd van de afdeling handel en commerciële diplomatie van de Conferentie van de Verenigde Naties voor handel en ontwikkeling, dat de oplossing voor illegale handel en vervuiling door kunststoffen was om de handel in alternatieven ervoor mogelijk te maken. Ze suggereerde dat verpakkingsmaterialen gemaakt van papier en landbouwafval door haar organisatie werden onderzocht met als doel manieren te vinden om de wereldwijde handel hiervan net zo kosteneffectief te maken als kunststoffen. "De toekomst is niet plastic, maar plastic vervangers," zei ze.

Maar Susan Gardner, directeur van het Milieuprogramma van de Verenigde Naties van de afdeling ecosystemen, bracht de zaken weer op de rails door te zeggen dat de oplossing voor het plasticprobleem een wereldwijde circulaire economie was.

De directeur van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) van de afdeling handel en milieu, Aik Hoe Lim, voegde eraan toe dat "handel te vaak het ontbrekende stuk is als we het hebben over de uitdagingen."

"In wezen kun je de uitdaging aan het einde van de toeleveringsketen niet aanpakken als het een verspilling is, je moet kijken naar wat er daarvoor gebeurt," voegde hij eraan toe.

Over het gebruik van kunststoffen in de wereld zei hij: "We houden van plastic. We eisen plastic."

Daarom keken WTO-lidstaten uit zowel ontwikkelde als ontwikkelingslanden naar op handel gebaseerde oplossingen om plasticvervuiling te verminderen.

Hij zei dat ze best practices onderzoeken over handelsmaatregelen op kunststoffen die door regeringen kunnen worden aangenomen.

Onderhandelingen over een wereldwijd verdrag inzake plasticvervuiling

Deze discussies vonden plaats in Uruguay en betrokken 160 landen bij de eerste van vijf bijeenkomsten die zijn ontworpen om een wereldwijd verdrag over plasticvervuiling te creëren.

Gecoördineerd door de Verenigde Naties, was het intergouvernementele onderhandelingscomité van een week het erover eens dat er een verdrag moest komen.

Maar het probleem was de details van hoe dat verdrag zal werken.

Een groep landen, de 'High Ambition Coalition', die EU-landen en anderen zoals Zwitserland omvat, pleit voor verplichte wereldwijde maatregelen om de productie van kunststoffen te beteugelen.

Maar anderen zoals de Verenigde Naties en Saoedi-Arabië willen dat individuele landen hun eigen beloften doen om de algemene doelen te bereiken, wat vergelijkbaar is met hoe het Klimaatakkoord van Parijs is georganiseerd.

Voor kunststofrecyclers is de grote zorg hierover de wereldhandel. Aan de ene kant drongen organisaties zoals de Plastics Industry Association aan op meer recycling wereldwijd, terwijl anderen zoals Greenpeace beweren dat we het gebruik van plastic moeten verminderen.

Mogelijk EU-verbod op de uitvoer van plastic naar niet-OESO- en OESO-landen in de komende vier jaar

Begin 2021 begonnen nieuwe regels van het Verdrag van Bazel die grotere beperkingen oplegden aan de export van kunststoffen voor recycling.

Sindsdien werkt de Europese Commissie aan nog strengere exportregels, die kunnen leiden tot een verbod op niet-OESO-landen.

Dit kwam onlangs een stap dichterbij toen de ENVI-commissie, bestaande uit leden van het Europees Parlement, stemde voor een verbod op de uitvoer van kunststoffen buiten de OESO en vervolgens binnen vier jaar naar OESO-landen. Europarlementariërs stemden zesenzeventig voor, geen tegen en slechts vijf onthoudingen. Zij zullen nu hun aanbevelingen naar het Europees Parlement sturen om hierover te debatteren en te stemmen.

Hoewel niet langer in de EU, hebben Britse parlementsleden voor milieu, voedsel en plattelandszaken ook een verbod op de uitvoer van kunststoffen uit het VK tegen 2027 aanbevolen.

Wereldwijde handel in kunststoffen lijkt steeds moeilijker

Wat uit deze gebeurtenissen duidelijk wordt, is dat de wereldwijde handel in kunststoffen voor recycling steeds meer onder druk komt te staan.

De wijzigingen van het Verdrag van Bazel in 2021 (de VS is geen ondertekenaar, maar alle andere landen wel) betekenden dat OESO-landen grotendeels onderling kunststoffen verhandelen, wat betekent dat er minder materiaal naar niet-OESO-landen gaat omdat voorafgaande kennisgeving nu vereist is.

Sindsdien zijn er sterke bewegingen vanuit Europese landen om de export van kunststoffen voor recycling te verbieden.

Deze landen dringen ook aan op strengere plasticregels op mondiaal niveau, zoals te zien is in de discussies in Uruguay.

Anderen, zoals de Verenigde Staten en de WTO, kijken echter naar op handel gebaseerde oplossingen.

Zelfs landen zoals Indonesië, die momenteel import nodig hebben om aan hun productiebehoeften te voldoen, streven ernaar om deze plasticimport uiteindelijk te verbieden.

Wat er ook gebeurt, het is duidelijk dat er de komende jaren fundamentele veranderingen zullen plaatsvinden in de handel en recycling van kunststoffen.